Solunumun yeniden eğitilmesi için yapılan çalışmaların önemli bir parçası da soğuk su adaptasyonu oluşturmaktır. Beden sağlığı açısından iyi bir denge ve uyum oluşturabilmek için soğuk su teması ile kasıtlı oluşturulan fizyolojik süreçlerden yararlanılır. Belli kuralları izleyerek gerçekleştirilen çalışmada istenilen adaptasyon kendiliğinden gerçekleşir. Soğuk duş almanın kuralları ve önlemlerini bilmek bu uygulamanın tüm yararlarını elde etmek için çok önemlidir.

Düzenli soğuk duş uygulamasının bilinen faydaları

Sempatik sinir sistemini aktive eder.
Endorfin ve noradrenalin kan düzeyini artırarak beynin beta seviyesine gelmesini sağlar.
Beyne giden periferik sinir uçlarının elektriksel stimülasyonu ile depresyona karşı etki sağlar.
Değişik tarzda bağımlılıkların özgürleştirilmesi için önemli analjezik etki yaratır.
Çok yorucu bir fiziksel aktiviteden sonra oluşan kas ağrılarında azalma sağlar.
Uyku kalitesinde iyileşme olur.
Kan plazmasında ürik asit seviyesi azalır.
Pürin metabolizmasının inhibisyonu gerçekleşir.
Uzun vadeli antioksidan adaptasyonu oluşturur.
Deri ve kas tonusunda gelişme sağlanır.
Böbrek hastaları için önemli bir sorun olan üremik pruritusta azalma olur.
Obezite, diyabet, kalp hastalıkları ve yaşlanmaya karşı koruyucu etki sağlar.
Herhangi bir kas aktivitesi olmadan ısı üretebilen kahverengi yağ hücrelerinde artış sağlar.

Bu yararlı süreçlerin bazıları:

Soğuk duş etkisi ana damarlar ve kılcal damarlar üzerine olumlu kan akışını başlatır.  Soğuk su gövdenin yüzeyi üzerine etki eder. Yüzeye yakın damarlar sıkışarak kanın damarların ve kılcal damarların içine itilmesini sağlar. Kardiyovasküler sistemde kan akımının sistemik direncinin üçte ikisi bu kan damarları ile sağlandığı için (arterler, arteriol ve kapiller) kanın yeniden dağıtımına neden olur. Bütün doku ve organların daha iyi kanlanması sağlanır ve buna bağlı olarak kalp atış hızı azalır.

Rus Bilim Adamı Dr. Butoyko nun ortaya koyduğu görüşe göre soğuk duş uygulamasının düzenli kullanımı sonucunda ısı kayıpları azalır. Butoykoya göre iç vücut sıcaklığının bir derece düşürülmesi bile ömrün beklenenden daha fazla uzamasına imkân verir.

Soğuk su adaptasyonu fiziksel kasılma veya kas hareketleri yapmadan ısı üretmeyi sağlar. Vücut için çok gerekli olan Kahverengi yağ hücrelerini oluşturur.

Alman bilim adamları soğuk duş alımı sonrasında kan parametreleri üzerinde yaptığı araştırmalar sonucunda olumlu etkilere ulaşıldığını buldular. Ayrıca soğuk duş etkisinin yarattığı vücut sertleşmesinin olumlu etkileri bulundu. Açıklamada soğuk uyaranlar karşısında tüm vücut üzerinde ürik asit düzeyinde bir doz azalma görüldüğü ifade edilmiştir. Soğuğa maruz kalma antioksidatif uyum oluşturmakta ve oksidatif yüklemede gövdede sertleşme oluşturmaktadır.
Soğuk duş etkisi tüm yararlı mekanizmaları aktive ediyor. Karbondioksit kullanımı sonucunda daha iyi oksijenlenme ile çözeltilerin organizmaya girmesi sağlanır. Buda tüm hayati organların sakin çalışmalarına, bağışık sisteminin iyileşmesine, daha iyi uykuya ve sindirim sisteminin rahatlamasını sağlıyor. İnsan vücudunda, %2-3 oranında artmış oksijen içeriği oluşturmaktadır.

Soğuk duşun düzenli uygulanması soğuk koşullara ayak uydurma ve adaptasyon nedeniyle solunum kapasitesini geliştirmek için yardımcı olur. Nefes kapasite artışı genel sağlık açısından vücudunun tüm sistemlerinin iyileşmesi demektir.

Soğuk duş almadan önce kontrollü nefes duraklaması:
Çalışmaya katılacak kişi stressiz nefes tutma süresini ölçen testi kullanarak kendi oksijenlenme seviyesi hakkında bilgi sahibi olması gerekir. Nefes tutma süresi genel sağlığının anahtar parametresidir.

Sağlıklı yetişkinler için CP süresi ( nefes alış verişi arasındaki tutma süresi) 40 s olmalıdır.  Doktor Buteyko  4 L / dakika havalandırma için dinlenme anında dakikada 8 nefes solunum frekansını normal kabul etmekte ve ideal sağlık standartını 60 s olarak kabul etmektedir. Kişi eğer soğuk duş aldıktan sonra kendini solunum yönünden iyi hissetmiyorsa o zaman, vücutta oksijenlenme sorunu olduğu bilinmelidir. Kişinin oksijenasyonu az ise, genellikle aynı zamanda enfeksiyon, ateş, boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı ve veya diğer negatif belirtiler eşlik etmektedir.

Her soğuk duş alma sonrasında nefesin yavaşladığından emin olmak gerekir. Soğuk duş alma sonucunda doğal solunum arası nefes tutabilme oranında doğal bir iyileşme olup olmadığını anlayabilmek için kasıtlı olarak nefesi tutup sıkışma oranını bulunabilir.

Soğuk Duş Uygulaması İçin Genel Tavsiyeler

Vücudun derin soğuması için 30-60 s soğuk duş uygulamak yeterlidir.     
Eğer kontrast duş almayı (bir soğuk-bir sıcak) kullanıyorsanız, duşu her zaman soğuk suyla bitirin.
Soğuk duş sonrası havlu kullanmadan suyun doğal olarak kurumasını beklerken derideki ısı artışının farkına varılmalıdır.
Uzun ve yorucu bir fiziksel aktivite sonrasında, kan şekeri düzeyi düşük olduğunda ya da yemeklerden hemen sonra soğuk duş almayın. Soğuk duş İdeal olarak aç karnına yapılmalıdır.

Mustafa Kartal
mkartalll@yahoo.com